تاریخچه چاپ در جهان
توضیحات:
-
به نام خدا
قدمت چاپ، به عهد باستان برمی‌گردد. از چند هزار قبل از میلاد، آشوریان برای انتقال مطالب به یکدیگر از مهر زدن نوشته روی خشت‌های گلی استفاده می‌کردند. اگر به موزه‌های تاریخی رفته باشید، احتمالاً انگشترهای خاتم گذشتگان را دیده‌اید، نقش این انگشترها را روی سنگ مهر می‌زدند و بعد انگشتر را می‌ساختند.
نشانه‌های چاپ در چین به سالهای ۶۰۰ تا ۹۰۰ میلادی برمی‌گردد؛ یعنی همان زمانی که سلسله «تانگ» در چین حکومت می‌کرد. در این زمان، نقش‌ها روی صفحه‌ای چوبی حکاکی شده و بعدازآن روی پارچه چاپ می‌شد.
تاریخچه ی چاپ در چین
روزی از روزهای گذشته، یکی از امپراطورهای چین دستور داد تا تصاویر و متون یک کتاب بودائی چاپ شود. زیردستان امپراطور دست‌به‌کار شدند و نوشته‌ها را روی قطعه‌ای کاغذ نازک می‌نوشتند و سپس کاغذ را روی چوب چسبانده و متن را روی چوب حکاکی می‌کردند. در پایان هم از لوح چوبی برای چاپ نوشته‌ها استفاده می‌کردند. این روش چاپ زمان زیادی برد؛ اما بالاخره تمام صفحات کتاب چاپ شد.
قدیمی‌ترین کتاب چاپی، در غار «دون هوانگ» پیدا شده است. این غار در جاده ابریشم قرار دارد. متن این کتاب چاپی قدیمی، به زبان بودائی نوشته شده است و چاپ آن به سال ۸۶۸ میلادی برمی‌گردد. به همین دلیل است که چینی‌ها، زودتر از دیگر مردم جهان با چاپ و کتاب‌های چاپی آشنا شده بودند.
در قرن نهم میلادی، کتاب‌های چاپی با تعداد بالا در ایالت چچوان امروزی تولید شده و توسط دلالان خصوصی خریداری می‌شد. کمی بعد، چاپ در تمام قسمت‌های چین و ایالت‌های دیگر گسترش یافت. در همین زمان بود که کتاب‌های کنفوسیوس، فرهنگ لغت، متون بودائی، کتب ریاضیات و دیگر نوشته‌ها چاپ شدند.
سرعت پیشرفت چاپ به‌قدری بالا بود که در قرن دهم میلادی، طومارها از بین رفتند و کتاب‌های صحافی شده جانشین آن‌ها شدند.
کیمیاگری، زرگری و ریخته‌گری از جمله مشاغل تأثیرگذار در هنر چاپ بوده‌اند. در سال ۱۰۴۱ میلادی، کیمیاگری به نام «بی‌شنگ» زندگی می‌کرد. او اهل چین بود. این کیمیاگر چینی، به موضوعی مهم پی برد و توانست حروف مستقل چاپی را اختراع کند. او حروف را روی سفال مرطوب حکاکی می‌کرد.بعد از اینکه سفال در کوره می‌پخت، دوام بیشتری پیدا می‌کرد. درنتیجه با استفاده از این سفال‌های بادوام، سرعت حروف چینی و تکثیر مطالب افزایش پیدا کرد. این کار باعث ارزان‌تر شدن کتاب‌های چاپی در چین شد. بعد از حروف سفالی، حروف چوبی و حروف قلعی نیز ساخته شدند.
بسیاری از مردم بر این اعتقادند که صنعتی شدن چاپ و اختراع حروف چاپی فلزی، به کشور کره برمی‌گردد. نشانه‌های چاپ در سال ۱۲۴۱ در سرزمین کره پیدا شده است. در اواخر قرن سیزدهم میلادی، دولت کره دستور داد وزارتی با نام «وزارت چاپ» تأسیس شود. وظیفه این وزارتخانه، تولید حروف چاپی فلزی با استفاده از فن ریخته‌گری بود. ریخته گران کره‌ای، وسیله‌ای ساخته بودند که صدها هزار نشانه و حرف داشت و برای چاپ از آن استفاده می‌شد.
دور از تصور نیست که مارکوپولو، جهانگرد مشهور ونیزی، در سفرش به چین و کره، کتاب‌های چاپی مردمان این مناطق را دیده باشد و این دانش را به اروپا منتقل کرده باشد. این کتاب‌های چاپی، بعدها الهام‌بخش مخترع ماشین چاپ بوده است.
بی شنگ چینی نخستین کسی بود که در سال 1401 میلادی چاپ ابتدایی را به کمک گل رس انجام داد. در سال 1501 میلادی حروف متحرک به وسیله چینی ها اختراع شد و مورد استفاده قرار گرفت. در واقع چینی ها خیلی پیش از گوتنبرگ حروف قابل انتقال را اختراع نمودند اما گوتنبرگ با کمک آلیاژ مورد استفاده در ریخته گری توانست حروف را از سرب و آنتیموان بسازد. چاپ باسمه نیز در زمان حکومت سلسله تانگ در چین بین سال های 618 تا 906 رواج داشته است. در آن زمان تصاویر پس از حکاکی بر روی چوب روی پارچه چاپ می شدند. در سال 593 امپراتور ون تی، طی یک دستور حکومتی اعلام می کند نقوش و نوشته های بودایی باید چاپ گردد که در ابتدا آن را روی کاغذی نازک نوشته و سپس روی صفحه های چوبی می چسباندند و متن را روی چوب حک می کردند، به این شیوه زینک چوبی ساخته می شد که برای چاپ متون کاربرد داشت. قدیمی ترین کتاب چاپ شده را می توان متن مذهبی بودایی معرفی کرد که در سال 868 چاپ شده است. قرن نهم را می توان به عنوان دوره ی رواج این صنعت در چین دانست که در ابتدا تنها دلالان خصوصی می توانستند کتاب های چاپی را بخرند اما با گسترش فن چاپ به سراسر کشور کم کم چاپ کتاب رواج یافت. مسیر رو به رشد این فن در چین ادامه داشت تا اینکه در سال 1000 میلادی تومارها جای خود را به کتاب های صحافی شده دادند.
صنعت چاپ در کره
می توان گفت کشور کره به عنوان اولین کشور در سال 1241 میلادی موفق به ساخت حروف چاپی فلزی شد و پایه گذار صنعتی شدن این فن در دنیا به شمار می آید. اولین وزارت چاپ در سال 1392 میلادی در کره تاسیس گردید که حروف چاپی را به کمک ریخته گری تولید می کرد. اولین قلم مفرغی که دارای صدها هزار کاراکتر بود توسط کارخانه ریخته گری کشور کره ساخته شد که در ادامه کره ای ها قلم های دیگری را نیز اختراع کردند.
صنعت چاپ در اروپا
بر اساس برخی نظریه ها احتمال اینکه مارکوپولو و سایر مسافران جاده ابریشم پس از مشاهده کتاب های چاپی این فن را به اروپا آورده باشند، مطرح می باشد. گوتنبرگ دستگاه چاپ را با الهام از فن آوری ساخت ورق، پرس و جوهر با پایه روغنی در کارگاهش اختراع نمود در واقع او اولین کسی بود برای هر حرف قطعه فلزی مجزایی ساخت و از ترکیب این قطعه ها برای ساخت کلمه استفاده نمود، بر روی این قطعات مرکب مالیده و سپس با فشار روی سطح کاغذ چاپ انجام می شد. او با این شیوه روزی 300 تا 500 برگه چاپ می کرد. کتاب مقدس با 42 سطر، اولین کتابی بود که گوتنبرگ با این شیوه به چاپ رساند. پس از این اختراع کم کم این فن در سرتاسر اروپا رواج یافت و چاپخانه هایی بر همین اساس تاسیس گردید. این صنعت به تدریج گسترده تر شد به طوریکه در انتهای قرن پانزدهم بیشتر از 200 چاپخانه در اروپا در حال فعالیت بودند که از مهم ترین آن ها می توان به چاپخانه آنتون کابرگر اشاره نمود که در شهر نورنبرگ با 24 دستگاه و صد ها نفر مشغول فعالیت بود. گفتنی ست دستگاه اختراعی گوتنبرگ بسیار پر هزینه بود و از این جهت بیشتر ثروتمندان از آن استقبال می کردند. استفاده از این دستگاه سال ها ادامه داشت تا آلوئیس زنه فلدر آلمانی توانست در سال 1796 میلادی دستگاه چاپ سنگی یا لیتوگرافی را اختراع کند.